WijLunteren en de kracht van Verbinders
Binnen het sociaal domein in Ede praten we over het versterken van de sociale basis in Ede. In Lunteren wordt niet gewacht op plannen. In februari 2024 is gestart met de pilot WijLunteren. En geloof maar dat hier een sterke basis wordt gelegd!
Ede 13-8-2025 – Interview met Rutger de Wit en Ria Oudega van WijLunteren door Egberdina van Mourik voor Nieuwsbrief Sociale basis Ede augstus 2025
Rutger de Wit (coördinator) en Ria Oudega (voorzitter vereniging WijLunteren) zijn twee van de kartrekkers van WijLunteren. Op een woensdagochtend in het Westhoffhuis vertellen zij vol overgave over de pilot die begon met het projectplan ‘Van zij naar wij’.
Wat is WijLunteren?
WijLunteren is een burgerinitiatief en een pilot ontstaan uit de wens om een dorp te creëren waar iedereen zich nog meer gezien en geholpen voelt. Betrokken bewoners zagen dat niet iedereen de weg naar passende hulp weet te vinden, dat ouderen langer thuis blijven wonen en dat hulpvragen toenemen. WijLunteren bundelt de kracht van inwoners, zorg- en welzijnsorganisaties en andere initiatieven in Lunteren, formele en informele. Het doel: iedereen die hulp nodig heeft wordt gezien en geholpen. Bovendien helpt de samenwerking om beter in te spelen op maatschappelijke ontwikkelingen, zoals het tekort aan vrijwilligers, druk op de mantelzorg en de schaarste aan zorg- en hulpverleners.
Al vanaf de tekentafel wordt gezien dat WijLunteren in praktijk wil brengen waar veel buurten en gemeenten nog van dromen. Dit leverde dan ook gemeentelijke én provinciale subsidie op (Dorpendeal). De kracht is dat de hulp uit de gemeenschap zélf de basis vormt voor al haar inwoners. Letterlijk een sterke sociale basis dus!
Wat is de kracht van WijLunteren?
WijLunteren werkt met de methode van de ‘voorzorgcirkel’. Dit is een kleine groep mensen in een straat of buurt, die samen een netwerk vormen. Het idee is dat binnen deze voorzorgcirkel mensen naar elkaar omzien en elkaar om hulp vragen. Dit ontstaat helaas niet meer altijd vanzelf. Daarom is WijLunteren op zoek gegaan naar Verbinders.
Wat is een Verbinder?
Om bewoners in een straat te verbinden zijn Verbinders gezocht. Mensen die van nature oog hebben voor de buurt en vaak al een bekend gezicht zijn in de straat. Zij weten wat er speelt en zijn laagdrempelig te benaderen. Verbinders weten bovendien mensen aan elkaar te koppelen. Denk aan iemand die vervoer nodig heeft naar het ziekenhuis, niet zelf een boodschap kan doen of iemand die bijna nooit bezoek ontvangt. Door de Verbinders helpt de buurt elkaar en kijkt men meer naar elkaar om. Bovendien kan de maatschappelijk werker zijn of haar kostbare tijd voor meer of andere mensen inzetten.
Er zijn intussen al 20 Verbinders actief. Beheerders van al bestaande buurtapps en moeders van schoolgaande kinderen bleken opvallend vaak bereid en geschikt hiervoor. De wens is om het aantal Verbinders minstens te verdubbelen, zodat er een nog betere ‘dekking’ is in Lunteren. Want dit is immers de basis van een sterke gemeenschap. WijLunteren schrijft ‘Verbinder’ dan ook consequent met een hoofdletter ‘V’, om de waarde van deze mensen in de buurten te benadrukken.
Wat is nog meer belangrijk?
Naast de verbinding tussen inwoners, is de verbinding met organisaties in het sociale domein minstens zo belangrijk. Een eigen netwerk kan nu eenmaal niet altijd alle hulp bieden die een inwoner nodig heeft. Bij complexere vragen van inwoners wordt Rutger gebeld. Als coördinator heeft hij goed in beeld welke georganiseerde hulp en zorg er voorhanden is.
Deze samenwerking is ook van belang voor de organisaties in het sociale domein. We merken dat de formele zorg ook de noodzaak ziet voor verandering. Denk aan het onbetaalbaar worden van de zorg, het personeelstekort en afspraken vanuit het Integraal Zorg Akkoord. Samenwerking met de informele zorg is daarbij nodig. En dit is nu net waar WijLunteren de partijen in voorgaat.
Hoe organiseren jullie dit allemaal?
De kracht van WijLunteren zijn de inwoners zelf; zelfredzaamheid en samenredzaamheid. De spil is een (betaalde) coördinator. Hij ondersteunt de Verbinders én de contacten met de (in)formele zorgorganisaties. Samen met vertegenwoordigers van deze organisaties én inwoners van Lunteren is de vereniging WijLunteren gevormd, waardoor samenwerking tussen de formele en informele zorg doorlopend op de agenda staat. Daarnaast wordt er een klankbordgroep gevormd die het bestuur scherp houdt in hun koers.
Heb je tijdens de pilot nog dingen geleerd?
Bij de start dachten we mensen te bereiken door een loket in te richten, waar iedereen met alle vragen terecht kan. Als snel bleek dit niet goed te werken. Daarop ontstond het idee om met een bakfiets de wijken in te gaan. Een soort ‘flex-loket’ dus. Een super idee, want zo werd Rutger een bekend gezicht bij allerlei activiteiten, in buurten en bij alle organisaties. Toch worden nog niet alle inwoners bereikt. De Verbinders zijn de ogen en oren in de straten en zijn het hart van de beweging WijLunteren. En Rutger, zeg maar gerust de ‘opper-Verbinder’, biedt hen rugdekking.
Is dit deze methode ook geschikt voor ander dorpen of een buurt in EdeStad?
Ja zeker! Voorbeelden van voorzorgcirkels kom je in het hele land tegen., in dorpen en wijken in steden. Het is een inktvlek die steeds groter wordt (zie ook de website van Nederland Zorgt Voor Elkaar).
Wat WijLunteren betreft is de aanpak samen met de organisaties in het sociale domein opvallend. Dat zie je niet overal zo, maar het maakt het effect van WijLunteren wel krachtig. Belangrijk is dat er een persoon is (zoals een wijk- of dorpsondersteuner) die de kar blijft trekken.
Wat willen jullie tot slot nog meegeven?
We willen met onze doelstellingen graag anderen inspireren: “WijLunteren is van en voor alle inwoners van Lunteren. Wij versterken de noodzakelijke beweging van omzien naar elkaar, zodat hulp geven en vragen heel normaal is en blijft. Wij doen dit door inwoners onderling en organisaties te verbinden.”
Waar kunnen mensen terecht voor meer informatie?
Kijk verder op deze website: www.wijlunteren.nl. Wij komen op verzoek ook langs voor een presentatie over de aanpak van WijLunteren. Dus schroom niet ons uit te nodigen en laat je inspireren voor jouw buurt of dorp!
